آموزش معرق

در این بخش ابزار مورد نیاز معرق و علت وجود ترمه در پیشکار و همچنین انواع اره مویی و طریقه بستن تیغه بر روی کمان و انواع سوهان آموزش داده خواهد شد

ابزار مورد نیاز معرق به شرح زیر می باشد:

۱-میز کار: وسیله ای است که کلیه عملیات کارگاهی بر روی آن انجام می گیرد و جنس رویه (سطح) میز کار از چوب می باشد ولی پایه میز کار می تواند از چوب یا فلز باشد. ارتفاع میز کار ۸۰ تا ۹۰ سانتیمتر است ولی طول و عرض میز بستگی به تعداد افراد و اندازه کارگاه دارد.

۲- پیشکار: قطعه چوب مستعطیل شکلی است که برای ثابت نگه داشتن قطعات هنگام برش بکار می رود.

جنس پیشکار معمولا” از نئوپان چند لایی و  mdf می باشد که بهترین نوع پیشکار mdf است زیرا به خاطر صیقل بودن سطح آن چوب براحتی روی پیشکار حرکت می کند . مناسبترین ابعاد پیشکار عرض ۱۰-۱۵ سانتیمتر و طول ۲۰-۳۰ سانتیمتر می باشد. روی پیشکار شکافی وجود دارد که به آن ترمه می گویند.

البته ترمه برای افراد چپ دست در جهت راست و برای راست دست در جهت چپ می باشد. پیشکار بوسیله سه عدد پیچ یا میخ بر روی میز کار نصب میشود. برای نصب پیشکار بر روی میز از انتهای ترمه تا لبه میز به اندازه یک مشت بسته باید فاصله داشته باشد. برای برش ابتدا وانتهای قطعات و برش قطعات کوچک از انتهای ترمه استفاده می شود.

علت وجود ترمه در پیشکار عبارت است از

کنترل و ثابت نگه داشتن کمان در هنگام برش ۲- سهولت برش ۳- جلوگیری از انحراف تیغه

۳- کمان اره: وسیله ای است فلزی ومنحنی به شکل U یا نعل اسب وجنس آن از فولاد نرم است کمان اره به دو صورت

لوله ای و نواری یا تسمه ای وجود دارد.

کمان اره از سه قسمت تشکیل شده است که عبارت است از:

۱- بدنه ۲- پیچ خروسک و بست ها ۳- دسته

بدنه کمان باید قدرت انعطاف وبرگشت پذیری خوبی برخوردار باشد به این صورت که وقتی دو سر کمان را به داخل جمع می کنیم و آن را رها می کنیم به جای اصلی خود باز گردد.

معمولا” محل اتصال بست و کمان را با سنباده کامل صاف می کنیم تا به راحتی با دست سفت شود تا در زمان کار کردن تیغه ا ز بین بست و کمان جدا نشود.

نکته حائز اهمیت اینجاست که نباید پیچ خروسک را با گاز انبر و انبر دست سفت کرد زیرا پیچ ظریف است و هرز می گردد بهترین روش برای باز وبسته کردن پیچ استفاده از مشتی است. که به دو نوع. چوبی وپلاستیکی وجود دارد

اگر قوس منحنی کمان اره کوچکتر از اندازه شئ باشد می توان یک کمان اره را به دو سر کمان اضافه کرد و باعث بلند تر شدن کمان اره می شود و براحتی می توان با آن برای برش زدن قطعات بزرگ از آن استفاده کرد . معمولا” برای اینکه عمر کمان بیشتر شود بعد از اتمام کار یک قسمت پیچ خروسک را باز کرده و کمان را آزاد می کنیم تا کمان به حالت اولیه برگردد

۴-تیغه اره موئی:

ابزاری است که با اتصال بر روی کمان می توان قطعاتی از چوب و فلز و خاتم و… را با آن برش زد .طول تیغه ۱۳ سانتیمتر و ضخامت آن بستگی به شماره آنها دارد

اره موئی که در معرق استفاده می شود دو نوع می باشد:

۱-چوب بر (پا ملخی) ۲- فلز بر

اختلاف چوب بر وفلز بر در فرم دندانه های آ نهاست . در اره موئی چوب بر دندانه های آ ن به صورت متناوب قرار دارد یعنی به ازای هردو دندانه یک دندانه فضای خالی وجود دارد اما در فلز بر دندانه ها پشت سر هم قرار دارد.

فضای خالی بین دندانه در اره موئی چوب بر باعث می شود خاک اره در حین برش به پائین ریخته شود و فضای بین دندانه ها با خاک اره پر نشود اما در فلز بر به علت اینکه فلز بافت محکمی دارد پشت سر هم دندانه دارد.

اره موئی با شماره های مختلفی در بازار وجود دارد که بیشترین استفاده ای که در معرق چوب دارد صفر و ۲ صفر است .

اره چوب بر دو نوع می باشد ۱- تایفون که به رنگ مشکی می باشد ۲- تمپو که به رنگ نقره ای می باشد

اره موئی تایفون نسبت به تمپو در برابر شکستن مقاومت بیشتری دارد ولی نسبت به تمپو کند تر است نام دیگر اره موئی چوب بر پا ملخی می باشد

طریقه بستن تیغه بر روی کمان:

برای بستن باید موارد زیر را رعایت کرد:

لبه دندانه های تیغه به سمت پائین یا به سمت دسته باشد. یک طرف تیغه را بین بست و کمان قرار می دهیم و تیغه را روی پیچ قرار می دهیم. چون دو تا پیچ موازی هم هستند اگر تیغه روی دو پیچ قرار گیرد بصورت صاف و موازی بسته می شود بعد از اینکه یک سمت پیچ را سفت کردیم با دست یاغ کمان بند کمان را جمع می کنیم و تیغه را در سمت دیگر کمان وبست قرار داده و پیچ را سفت می کنیم.

تیغه نباید شل و سفت بسته شود که در هردو صورت باعث شکستن تیغه می شود اگر سفت بسته شود تیغه داغ میکند ومیشکند و اگر شل باشد در هنگام برش توی کار گیر می کند و می شکند.

۵-مشتی: وسیله ای است چوبی یا پلاستیک فشرده که یک شکافی در وسط آن به ضخامت خروسک وجود دارد و جهت باز و بسته کردن خروسک کمان بکار می رود .

۶- چکش: وسیله ایست که تشکیل شده است از فولاد که در وسط آن یک سوراخ بیضی شکل وجود دارد که دسته ای به آن نصب می شود و برای کوبیدن میخ بکار می رود و در معرق کاری از نوع ۱۰۰ گرمی استفاده می شود

۷- گاز انبر: وسیله ای است فلزی شامل دو دسته و دو لبه قوس دار که دسته های آن به یکدیگر متصل است . از این وسیله برای در اوردن میخ از محلی که چوبها را موقتا” به هم متصل کرده است استفاده می شود و معمولا” از شماره ۶ در معرق کاری استفاده می شود .

۸- سوهان: وسیله ای است که برای سائیدن قطعات نا صاف وکج که امکان رنده شدن ندارد استفاده می شود در ضمن از سوهان جهت تیز کردن ابزار های فلزی استفاده می شود.

انواع سوهان :

۱- سوهان گرد ۲- نیم گرد ۳- تخت ۴- نیم تخت ۵- سه گوش ۶- چار گوش

۹-چوب ساب : تیغه ای فلزی که دسته ای به آن متصل است و از این وسیله برای برداشتن بار از روی چوب به کار می رود

تفاوت چوب ساب و سوهان در این است که آج سوهان ریز تر است و به صورت سرتاسری است ولی آج چوب ساب بزرگتر و بصورت تک تک است.

۱۰-پیچ دستی یا گیره دستی : وسیله ای است فلزی که تشکیل شده از یک میله ای اصلی و دو بازو که یکی متصل به میله اصلی و دیگری در متحرک می باشد و در بالای میله متحرک پیچ با دسته پلاستیک فشرده یا چوبی وجود دارد که باعث محکم شدن قطعه کار می شود . طول پیچ دست از ۱۵ تا ۲۰۰ سانتیمتر متفاوت است از این وسیله برای پرس کردن تابلو بکار می رود.

۱۱- لیسه: قطعه فلزی است که انعطاف پذیری دارد و جهت پرداخت ثانویه در معرق زمینه چوب بعد از سنباده دیسکی استفاده می شود که توسط آن خشهای سنباده دیسکی گرفته می شود .

کاردک قطعه فلزی است که برای بتونه کاری دور و پشت تابلو و پخش نمودن چسب بر روی تخته سه لایی استفاده می شود .

۱۲-گونیا: وسیله ای است که از جنس چوب و فلز و آلومینیوم ساخته می شود و از آن برای کنترل گونیا بودن کار و کشیدن خطوط عمود استفاده می شود.

۱۳-موکت بر یا تیغ کاتر : وسیله ای است که برای جدا سازی مدل از چوب رنگی کاربرد دارد.

۱۴-دریل: برای سوراخ کردن چوب استفاده می شود و از سه قسمت سر مته و بدنه و دسته تشکیل شده است .و دو نوع است ۱- دستی ۲- برقی

۱۵-اره دست : برای بریدن قطعات چوب استفاده می شود.

۱۶-اره عمود بر یا اره چکشی : برای بریدن انواع قوسها و منحنیها و برش نئو پان و چند لایی بکار می رود . طول تیغه آن ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر است و تیغه چوب بر و فلز بر و mdf بر وجود دارد .

۱۷- تراز : وسیله ای است که برای همسطح کردن تابلو قبل از ریختن رنگ روی تابلو استفاده می شود تا از عدم شیب دار بودنن سطح کار اطمینان حاصل شود .

۱۸- ماشین پوست یا دستگاه پولیش یا سنباده گردان :

دستگاهی است به طول ۴۵ سانتیمتر که از سه قسمت زیر تشکیل شده است:

۱- دسته ۲-بدنه ۳- صفحه پرداخت کننده.

از این دستگاه برای پرداخت اولیه و هم سطح کردن تابلو بکار می رود همچنین کله نمد وپوست بره به آن وصل می شود.

۱۹- سنباده لرزان: دستگاهی است که جهت پرداخت ثانویه و برای از بین بردن خشهای سنباده دیسکی بکار می رود و دارای صفحه مستطیل شکل است و به سمت جلو و عقب حرکت می کند.

هنرجویان عزیز در صورت وجود هرگونه سوال یا راهنمایی درباره آموزش معرق می توانید با آموزشگاه و هنرکده معرق سیمرغ تماس بگیرید.