مجموعه تولیدی وهنری معرق چوب سیمرغ۰۹۱۱۲۵۷۰۲۷۰قدبنان
در این بخش می توانید مطالب با موضوعات متنوع را مشاهده نمایید.
هنر معرق کاری در قرن ششم هجری در دوره سلجوقی متداول شد و در قرن هشتم هجری در دوره صفویه به اوج شکوفایی خود رسید.
معرق چوب شباهت بسیاری با معرق کاشی دارد. وجه تشابه این دو معرق در شیوه کار میباشد که در هر دو مورد ، نقش ها از ترکیب قطعات رنگی جنس مورد نظر شکل می گیرد.
هنر معرق چوب در آغاز برای تزیین سطح میز، بوفه و در بکار برده میشد و تنها نقشهای اسلیمی با ۵ رنگ چوب آبنوس، فوفل، گلابی، سنجد، توت مورد استفاده قرار می گرفت و گاه برای تنوع از خاتم هم استفاده میشد.
در آن زمان شیوه ی معرق کاری در مقایسه با امروز متفاوت بود بدین صورت که ابتدا طرح مشخص شده را روی چوب پیاده می کردند و بعد به وسیله کارد مخصوص (مغار) محل قرار گرفتم نقشها را روی شی مورد نظر مطابق طرح می کندند، سپس نقش ها را از چوب های رنگی که به وسیله اره دوربری می کردند در محل مقرر قرار می دادند.
نخستین تابلوی موجود در رابطه با اشباع نقش های کنده شده به وسیله ی چوب های رنگی، تابلویی است با طرح دو سوار کار که در سال ۱۳۱۳ توسط احمد رعنا ساخته شد و تابلویی دیگر اثر عباس شهمیرزادی با نقش یک زن که مربوط به سال ۱۳۱۴ می باشد.
تا سال ۱۳۳۴ اجرای معرق با همان ۵ رنگ محدود انجام می شد تا اینکه محمد طاهر امامی در پی تنوع رنگ بیشتری در معرق و بکارگیری مواد شیمیایی رنگی به جای چوب زمینه شد و به عنوان نمونه روی یک راکت تنیس میز ، بصورت معرق نقشهایی با استفاده از مواد یافته شده بوجود آمد و بدین ترتیب در پی شناسایی گوناگونی رنگ، انواع چوبهای صنعتی شناخته شد.
تابلوی مرغ و آشیانه در سال ۱۳۴۲ توسط محمد طاهر امامی ساخته شد که مرغ آن کاملا برجسته و از جنس صدف بود که به معرق تمام برجسته معروف شد.
در سال ۱۳۰۹ هجری شمسی استاد حسین طاهر زاده بهزاد و گروهی از هنرمندان نام آور هنر های سنتی از سراسر کشور در تهران مدرسه صنایع مستظرفه را ایجاد کردند
سر انجام این اداره کل در سال ۱۳۴۶ به اداره کارهای هنری تغییر نام داد و در سال ۱۳۵۴۷ به عنوان یکی از واحد های دفتر پژوهش و آفرینش، ادامه کار داد. در سال ۱۳۶۲ با تاسیس رسمی اداره آموزش این اداره کل، فراگیری هنرهای سنتی برای عموم بصورت رایگان شروع به کار کرد.
۱- دست برش ۲- دست هدایت
۱- هر دستی که کمان اره مویی را جهت برش در دست گرفته باشد دست برش نامیده می شود که در راست دست ها دست راست دست برش و در چپ دست ها دست چپ دست برش می باشد.
وظایف دست برش:
۱- در جای خود ثابت بماند و به جلو و عقب و طرفین حرکت نکند.
۲- طول برش را رعایت کند : استفاده از تمامی دندانه های تیغ در زمان برش که باید از تمامی طول اره استفاده کند.
۳- سرعت برش را رعایت کند : به معنای رعایت یک سیکل عمل رفت و برگشت با یک زمان مشخص است.
دست هدایت: دستی که کمان در دست ندارد و با آن قطعه چوب را هدایت می کند دست هدایت گویند که در راست دست ها دست چپ دست هدایت و در چپ دست ها دست راست دست هدایت می باشد.
۱- خنثی کردن نیروی برگشت کمان: به این معنی که در زمان برش کاری زمانی که تیغه به سمت بالا حرکت می کند به جهت آن که جسم مورد نظر همراه با تیغه به سمت بالا حرکت می کند به جهت آنکه جسم مورد نظر در جای خود ثابت باشد نیرویی از جانب دست هدایت به جسم وارد می شود تا جسم در جای خود ثابت بماند.
۲- هدایت به سمت تیغه: دست برش همیشه در جای خود ثابت است و حرکت رفت و برگشت دارد و برای اینکه عمل برش صورت گیرد باید جسم مورد نظر به سمت تیغه حرکت کند.
۳-ایجاد گام برش: به معنای یک سیکل عمل رفت و برگشت است. هرگاه عمل برش را انجام می دهیم شیارهای عمودی را در سطح چوب مشاهده می کنیم که هریک از این فواصل را گام برش گویند. پس گام برش در یک جسم باید دارای فاصله مساوی باشد. یعنی نیروی پیش برنده به سمت تیغه برابر باشد.
بعد از آشنا شدن با وظایف دستها و ابزار وسایل کار معرق باید تمرینات مربوط به برش را آغاز نماییم.
مراحل برش:
۱- خط صاف ۲- منحنی ۳- زیکزاک یا منحنی ۴- دایره
ابتدا به وسیله خط کش بر روی تخته سه لایی چند خط افقی کشیده سپس از روی خط شروع به برش زدن می نماییم باید توجه داشت که در هنگام کشیدن خط با مداد یا خودکار خط نازک رسم کنیم تا در موقع برش بتوانیم کاملا از روی خط برش بزنیم و خطای برش به وجود نیاید.
بعد از اینکه خطوط را برش زدیم آنها را مورد بازبینی قرار داده و بررسی میکنیم وقتی دو تکه بریده شده در کنار هم قرار می دهیم نباید شکاف و یا فضای خالی بین آنها وجود داشته باشد.
برای رسم خطوط صاف ابتدا فاصله خط حدود ۱ سانتیمتر و سپس فاصله خط ها را کمتر می کنیم و برش می زنیم چون هر چه فاصله خط ها کمتر باشد قدرت برش را بالاتر می برد.
لازم به ذکر است برای برش چوب ها کمان و یا دست برش باید ثابت باشد و تنها کمان به سمت بالا و پایین برود و به وسیله دست هدایت زمینه کار باید حرکت داشته باشد و به سمت تیغ اره حرکت نماید مثل چرخ خیاطی که سوزن آن ثابت و پارچه به سمت سوزن حرکت می کند.
برای جلوگیری از شکسته شدن تیغه در عمل درجا زدن باید کمان را به صورت رفت و برگشت با سرعت منظم و متناوب به سمت بالا و پایین حرکت داد و بعد چوب را در جهت برش چرخاند اگر کمان را حرکت ندهیم وتیغه درجای خود ثابت باشد و بعد تکه چوب را درجهت برش بچرخانیم تیغه می شکند.
تغییر مقدار رطوبت چوبسبب تغییر وزن مخصوص چوب میشود.وهمیشه وزن مخصوص چوب رابا مقدار رطوبت آن ذکر میکنند
همواره افزایش ابعاد چوب نتیجه ازدیاد رطوبت هستش و بر عکس. ولی در بیشتر ازاین به معینی به نام نقطه اشباع ابعاد چوب ثابت میباشد
هدایت الکتریکی چوب با افزایش رطوبت چوب زیاد شده ولی مقاومت الکتریکی کاهش میابد
تغییرات رطوبت چوب مستقیما سبب تغییر مقاومت چوب در برابر نیروهای مختلف میشود این امر به حدی در مکانیک چوب اثر دارد که ضریب مشخصی به آن اختصاص داده اند .که باید ۱۲٪ باشد با افزایش رطوبت چوب از مقدار مقاومت آن کم میشود
۲_ آب آعشتگی: در این حالت آب در سطح غشای یاخته ها و اجزای تشکیل دهنده چوب جذب شده است .و این آب مقدارش متغییر بوده و با نوسانات وزن مخصوص چوب و شرایط هوا عوض میشود
هنگامی که آب اغشتگی به حداکثر خود برسد چوب به حالت اشباع از اب در آمده و بسیاری از خواص چوب نظیر مقاومت چوب و واکشیدگی و هم کشیدگی ثابت میمانند
۳_آب آزاد: مقدار آبی که پس از نقطه اشباع در چوب ظاهر میشود آب آزاد نام دارد . آب آزاد هیچ تاثیری بر خواص مکانیکی و تغییر ابعاد چوب ندارد ولی سبب ازدیاد وزن مخصوص چوب میشود. در چوب خشکی قبل از همه آب آزاد چوب خارج میشود