همه چیز درباره درختکاری
در مبحث درختکاری خلاصه ای از نحوکاشت ، تکثیر ، مراقبت ، تهیه بستر و شناسایی آفات سمپاشی های لازم جهت درخنان مثمر و غیر مثمر بیان می گردد تا علاقه مندان به این نبات در جهت یک سری نکات فنی و زراعی قرار گرفته و موارد ضروری آن را بکار بندند . باید متذکر شد درخت برای رشد و نمو خود به گاز کربنیک ، اکسیژن ، مواد معدنی و آب نیاز دارد .
مواد خام را درخت تبدیل به مواد قابل جذب نموده و رشد و باروری آن تضمین می گردد و این تضمین هنگامی تحقق می یابد که تمام جوانب فن مربوط به این نبات رعایت شود در غیر این صورت بایر همه ساله ضرر عدم توجه به اصول کاشت آن را تحمل نماییم .
از ابتدای کاشت درخت در این کتاب تمام مطالب لازم دوران رشد و باروری آن با بیانی ساده و مختصر نوشته شده و از ذکر مطالب طولانی و علمی خودداری گردیده است و این مطالب مربوط به درخنان مثمر و تعدادی از درختان غیر مثمر است که در مباحث کلی و خصوصی نکات لازم آن توضیح داده خواهد شد . بطور کلی درختان بستر و محلی منسب برای ادامه حیات خود لازم دارند که در ابتدا متذکر می گردد .
انتخاب زمین و وضع جوی در درختکاری
زمینی که بستر ثابت نهال است باید با دقت هر چه بیشتر به آن توجه شود . نوع درختان باید با خاک و وضع جوی هر محل متناسب باشد . مثلا” پسته در نواحی گرم معتدل نتیجه مطلوبی را می دهد و اراضی شنی را که قابل نفوذ باشند طالب است ، یا مرکبات در منطق نسبتا” گرم و مرطوب بعمل می آید ، انار و انجیر در دشت نسبتا” گرم و گیلاس در منطق کوهستانی و سرد سیر رشد خوبی دارند به این ترتیب باید از تجربه کشاورزان همجوار این امر را آموخت زیرا در کشاورزی مانند سایر علوم تجربی آزمایشات عملی مقدم بر اطلاعات علمی بوده است.
باغداران حتما” باید توجه نمایند که بخصوص انواع درختان میوه از نظر زیست متناسب با وضع جوی باشند ، باز هم من بان مثال یاد آور می شود که انگور به اشعه زیاد احتیاج دارد در صورتی که گیلاس محتاج به اشعه کمتر است و اگر این تناسب در جهت مخالف صورت گیرد بهره گیری از درختان منتج به نتیجه نخواهد شد . سرما نیز به نوبهء خود به درخت صدمه خواهد زد و حتی آن را خشک می نماید و این خشک شدن در اثر منجمد شدن آب آزاد و حتی آب حیاتی سلول ها که فعل و انفعالات شیمیایی در داخل ۀن متوقف شده صورت گرفته و باعث نابودی سلول ها و در نتیجه خشک شدن درخت می شود . بنابراین چنانچه مقاومت آب حیاتت در سلول نباتی بحد مطلوب باشد درخت در مقابل سرما مقاوم تر خواهد بود این مقاومت دراثر ذخیره نمودن مواد لازم و ضروری گیاه انجام یافته و ساختمان پروتوپلاسم را تغییر داده و مقاومت نگاهداری آب حیاتی را در آن زیاد می نماید . جنس خاک تحت الارض دارای گچ باشد آتیه باغ را دچار نابسامانی خواهد کرد و درختان از رشد طبیعی باز خواهند ماند . یا اگر در اراضی سنگلاخ اقدام به کاشت درختان نماییم در اثر وجود سنگ ها در عمق زمین ریشه های موئی با برخورد به سنگ ها به علت عدم دسترسی به مواد غذایی رشدشان متوقف شده و نتیجتا” به درختان صدمه وارد می گردد . ماحصل اینکه باید قبل از کاشت ، زمین مناسب برای آنها انتخاب نمود و اگر اراضی مناسب نباشد باید پیش از کاشت اراضی را اصلاح نمود . همن طور که فوقا” ذکر شد باید حتی المقدور از کاشت درخت در زمین های گچی که از سفیدی خاک و سنگ های آن می توان آن را تشخیص داد اجتناب کرد . اراضی سنگلاخ را که در بالا اشاره شد باید به عمق حاقل یک متر یا بیشتر برگردان کرده و سنگ های آن را جمع آوری و سپس اقدام به درختکاری نمود . زمین های رسی که غیر قابل نفوذ بوده و علامت مشخصه آن رنگ قرمز یا قهوه ای است ، باید با اضافه نمون ماسه نرم و کود حیوانی آن را قابل نفوذ و سبک ساخت تا ریشه درختان بتوانند به خوبی در آن رشد نمایند
ارضی شنی رسی یا رسی شنی برای کاشت نهال مناسب است و دادن کود حیوانی به این قبیل اراضی امری است ضروری . اراضی ماسه ای را بعلت کمبود مواد غذایی باید با تامین کود حیوانی مهیای کاشت نمود .
اراضی هوموسی یا سیاه خاک نیز بستر مناسبی برای کاشت درختان می باشد . زمینهایی که دارای نمک هستند قبل از اقدام به کاشت باید با نظر کارشناسان بوسیله شست و شو شیرین و سپس زه کشی نموده و آن را قابل استفاده برای کاشت ساخت . و بالاخره برای ایجاد و احداث باغهای وسیع به منظور در نظر گرفتن آتیه باغ بهتر است با نظر کارشناسان فن در تهیه زمین و انتخاب درختان مناسب محل اقدام به اینکار نمود .
ابتدا نسبت به مسطح کردن زمین بایستی اقدام کرد . چنانچه شیب آن زیاد باشد در اثر عوامل جوی و آبیاری قسمت بالایی زمین شسته و مواد غذایی آن به قسمت پایین زمین انتقال یافته و در نتیجه قسمت فوقانی باغ بستر نامطلوبی برای درختان بوده و آنها را از رشد اصلی باز خواهد داشت و همچنین قسمت پایین در اثر خاک زیاد مقداری از تنه درختان در زیر خاک فرو رفته و آنها را خفه می نماید .
همیشه انهر فرعی آبیاری در این قبیل اراضی که دارای شیب هستند باید مخالف شیب باشند تا خساراتی به خاک آن وارد نشود . پس از این مرحله باید قبل از کاشت در بهار یا پاییز نسبت به انجام شخم عمیق زمین اقدام نمود و سنگ ها و علوفه را از زمین خارج ساخت . زمینی که به این طریق تهیه شد نقشه کاشت درختان باید در روی آن پیاده شود . برای احداث باغات وسیع حتما” باید بوسیله کارشناسان مربوطه طرح آن برابر اصول صحیح تنظیم و پیاده شود . طریقه چهار گوش یا مربع و طریقه لوزی نیز معمول است که طریقه لوزی مناسب تر است زیرا در این سیستم هر درخت در یک گوشه لوزی قرار گرفته و سایه هر درخت بین درختان دیگر واقع می شود که این امر از نظر زیست نبات مهم است زیرا درختان از نور بیشتری برخوردارند . ناگفتعه نماند که در طریقه مربع عملیات نگه داری و مواظبت درختان را سهل تر و بهتر می توان انجام داد و فقط عیب آن اینست که درختان در مقابل یکدیگر واقع شده و سایه هر یک روی دیگری می افتد لذا شاخ و برگ درختان از نور کمتری استفاده می نمایند .
پس از ترسیم خیابانها و نقاط تعیین شده برای درختکاری باید چاله های درختان را مهیا ساخت .
چگونگی فاصله درختان میوه
توصیه می گردد که در هر قطعه باغ باید یک نوع درخت کاشت و از کاشت درهم که از نظر اقتصادی و فنی مقرون به صرفه نیست اجتناب ورزید .
فاصله ای که که برای کاشت درختان در نظر گرفته می شود به نوع درخت و نیز تا اندازه ای شدت یا ضعف نور خورشید در مناطق نیز دارد .
مثلا” در شمال ایران به علت وجود بخار آب که طبعا” نور کمتری به درختان می تابد باید فاصله درختان را زیادتر و در نقاطی مانند جنوب که درختان از نور بیشتری برخودارند تا اندازه ای فاصله درختان را کمتر بگیرند ولی به طور کلی بر حسب نوع درختان این فاصله متفاوت است که در بخش خصوصی هر یک از درختان ذکر خواهند شد .
درختان دارای فاصلهء کم برای اینه خودرا به نور خورشید برسانند ارتفاع آنها از حد معمول بالاتر رفته و علاوه بر کمبود میوه در شاخه های بالایی درخت ، در شاخه اصلی میوه دهنده که در پایین قرار دارند و از نور خورشید محروم گشته اند دارای محصول کمتری خواهند شد این قبیل درختان به علت عدم برخورداری از رشد کافی بیشتر مبتلا به امراض و آفات می گردند . مضافا” اینکه به علت ارتفاع نامناسب درختان محصول برداری از آنها با اشکال صورت خواهد گرفت . با این ترتیب رعایت فاصله درختان از اهم مسائل فنی در امر درختکاری است .
در سالهای اول کاشت درختان میوه چون تاج درخت و ریشه آن حجم و فضای کمتری را اشغال نموده اند می توانیم بین آنها درخت هلورا را که عمر کمتری داشته و از طرفی در سال اول به بار می نشیند غرس نموده و از محصول آن سود ببریم .
فاصله صحیح کاشت درختان مربوط به باغاتی است که جنبه انتفاعی دارند ولی در حیاط محدود و کوچک منازل که جنبه های زینتی و انتفاعی دارد می توانیم فاصله را به مراتب کمتر از باغات منظور نماییم و در عین حال صاحب منزل نباید انتظار میوه زیادی را از درختان حیاط داشته باشد . لازم به یاد آوری است چنانچه در این محدوده توجه بیشتری از نظر مواد غذایی ، هرس ، آبیاری مناسب و سمپاشی ها به عمل آید تا اندازه ای نقصان میوه بر طرف خواهد شد .
نکته دیگری را متذکر می شود و آن اینکه در اکثر حیاط منازل بین درختان که فاصلاء آنها بالطبع کم است چمن یا درختان زینتی یا گل های یک ساله کاشت می شوند که اولا” آبیاری آنها تناسبی با آبیاری درختان ندارد ، یعنی گلها و چمن ها همه روزه به علت داشتن ریشه افشان نیاز به آب دارند در صورتی که آبیاری درختان در گرمای تابستان در نقاط معتدل با در نظر گرفتن جنس خاک هر پنج یا هفت روز یک مرتبه انجام می شود .
مطلب دیگر اینکه این مهمانان ناخوانده در غذای درختان حیاط سهیم و شریک بوده لذا مجموعه این نا هم آهنگیها موجب نقصان میوه و عدم رشد کامل درخت خواهند شد .
گودبرداری و انتخاب و جابه جا کردن درختان میوه
به طور کلی درختان از قسمت های زیر : ریشه ، تنه ، شاخه ، برگ و گل تشکیل گردیده و ضمنا” بین ریشه و تنه یقه یا طوقه درخت قرار دارد .ریشه رل اصلی را در بقاء و دوام درخت ایفا می کند که باید به آن توجه زیاد شود و سایر قسمت ها هر کدام به نوبه خود نیز بخش موثری را در بقاء و ادامه حیاط درخت دارند .
در هنگام خرید یا تهیه نهال ها که باید به محل اصلی برده و کاشته شوند این نکات باید رعایت گردد : خطر سرما و یخ بندان وجود نداشته باشد . در هنگام کندن درخت زمین گاورو باشد یعنی خاک زمین یه صورت گل و شفته نباشد . ریشه های مویی یا غذاگیرند قطع نشود بلافاصله پس از کندن درختان با گونی و کلش ریشه را بسته بندی نمایند تا در معرض هوا قرار نگیرند ، در غیر این صورت آب ریشه که خیلی لطیف و حساسند کم شده و نهال پس از نشاندن در محل اصلی خشک خواهد شد . چنانچه در همان روز که درختان کنده می شوند بلافاصله کاشته شوند ایده آل است بخصوص که هوا ابری و عاری از وزش باد باشد . در صورتی که کاشت آنها به عللی به تعویق افتد باید نهال ها را در منطقه ای مناسب داخل شیاری به عمق 30 سانتی متر نموده و روی آنها را با خاک مرطوب پوشاند به نحوی که خاک کاملا” روی ریشه ها را فرا گرفته تا از نفوذ هوا به ریشه ها جلوگیری گردد
اگر محل کاشت درخت از نقطه حمل درخت دور باشد نکات فوق الذکر باید با دقت بیشتری صورت گیرد ، بخصوص در بسته بندی ریشه باید نهایت مراقبت به عمل آید .
نهال هایی که بوسیله بذر تولید می شوند معمولا” دارای ریشه های عمومی می باشند که باید در موقع کاشتن در محل اصلی انتهای ریشه عمودی را با قیچی تیز قطع نموده ، بطوری که محل بریدگی صاف و بدون خراش باشد . این عمل باعث می شود که از رشد عمدی آن جلوگیری شده در نتیجه رشد ریشه های فرعی زیادتر گردیده و مواد غذایی بیشتری را برای درختان کسب نمایند .
در موقع کندن درخت باید مراقب بود که نوک بیل به ریشه ها آسیب نرساند هنگام نشاندن نهال باید ریشه تا محلی که طوقه درخت قرار گرفته در زیر خاک بوده و از آن به بعد که تنه نامیده می شود بیرون از خاک باشد و الا درخت خفه شده و یا بعدا” در اطراف طوقه که باید بیرون از خاک قرار گیرد پوسیدگی ایجاد گردیده که صدماتی به درخت وارد می سازد .
حتی المقدور باید سعی نمود درخت قوی و سالم انتخاب کرد پوست درخت نباید ناصاف باشد زیرا تنه این گونه درختان ۀفت زده بوده و ریشه های آنها توانایی جذب مواد غذایی را نخواهد داشت . مجددا” یارآور می شود تنه درختان بخصوص میوه باید سالم و تقریبا” صاف و دارای ارتفاع معینی باشد ، زیرا این قسمت از درخت نیز حامل شیره نباتی به سایر قسمت های آن بوده بنابراین بلندی درخت باید متناسب با گونه آن باشد و الا ارتفاع بی حد آن باعث می شود اولا” درخت در مقابل عوامل جوی مقاوم نبوده ثانیا” شیره نباتی دیرتر به
سایر نقاط درخت برسد ثالثا” جمع آوری میوه نیز به سهولت انجام نمی پذیرد .
تنه درخت در ارتفاع معینی از درخت تشکیل شاخه های اصلی را داده و هر شاخه اصلی به ترتیب شاخه های فرعی درجه یک و این شاخه ها به شاخه های فرعی درجه 2 و به همین ترتیب شاخه های فرعی درجه 3 و 4 منشعب می شوند و در روی این شاخه های فرعی درجه 3 و 4 که شاخه های یک ساله یا دو ساله هستند باستثناء درخت سیب و گلابی میوه ها ظاهر می گردند .
وقتی نهال میوه را می خواهید بکارید برای اینکه از آتیه درخت مطمئن شوید باید شاخه اصلی هر اندازه ارتفاع دارد آن را از سطح زمین حداکثر تا 80 سانی متر قطع نمایید و اگر شاخه های فرعی نیز داشته باشد باید از طول آنها را هرس نمایید تا در آتیه درخت فرم مناسبی داشته باشد ، ضمنا” در گرفتن درخت نیز اعمال بالا موثر است توصیه می گردد که حتما” نهال میوه جوان بکارند تا آتیه درخت از جهات فنی تضمین شود و به تصور اینکه کاشت درخت مسن و قطور زودتر نتیجه می دهد یک اشتباه محض است که باید از کاشت آن صرفنظر نمود .
نهال هایی که برابر نکات فنی جهت کاشت آماده شدند بستر یا چاله های آن نیز به نوبه خود باید عاری از عیب و نقص تهیه گردند . چاله ها باید در ردیف های منظم کنده شوند در اراضی معمولی باید طول ، عرض و عمق چاله ها هر یک ، یک متر تعیین شوند و چنانچه تحت الارض سنگلاخ باشد طول و عرض و عمق چاله ها 20/1 متر مطلوب خواهد بود .
در موقع کندن چاله ها باید دقت نمود خاک سطح الارض یا خاک رویی به عمق 40 سانتی متر کنده شده در یک طرف چاله و بقیه خاک آن در طرف دیگر چاله ریخته شود و دلیل این امر این است که خاک رویی به علت تابش نور آفتاب از نظر مواد غذایی قابل استفاده تر از سطح زیرین خاک می باشد . لذا خاک رویی را را با مقداری خاک اطراف چاله و تقریبا” 20 کیلو کود حیوانی پوسیده مخلوط و سرند کرده و کود ها را قبل از کاشت درخت از این مخلوط پر می نمایند . ( منظور از خاک اطراف چاله غیر از خاکی است که از گودال خارج شده است ) .
چنانچه خاک چاله ها رسی باشد مقداری در حدود حداقل حجم ماسه نرم به این خاک و کود اضافه و کاملا” مخلوط نموده و سپس چاله ها را پر می نمایند . این خاک دستی پس از کاشت درخت بلافاصله آبیاری می گردد نشست نموده و درخت را به پایین کشانده و از نقطه معین پایین تر می برد و از طرفی ریشه را که باید به خاک چسبیده باشد از خاک جدا نموده و چه بسا فضایی خالی بین ریشه . خاک به وجود آمده و صدماتی به نهال وارد می سازد و اگر این فضا زیاد باشد درخت را از ادامه حیات باز خواهد داشت .
چنانچه تمایل داشته باشیم درختکاری روی اصول صحیح انجام گیرد بهتر است چاله های محتوی خاک و کود را چند روز قبل از کاشت درخت با آب خیلی ملایم آبیاری نموده تا به اندازه کافی خاک دستی نشست نماید و پس از چند روز که زمین آماده کاشت شد مجددا” تا ارتفاع معینی که خاک نشست کرده ، روی آن خاک ریخته و مسطح نموده ، سپس مقداری خاک را به اندازه لزوم ریشه از وسط چاله خارج کرده و درخت را می کاریم .
در هنگام کاشت باید توجه کرد درخت را به طور کامل عمود بر چاله نگاهداشته طوریکه ریشه دقیقا” در ته چاله قرار گرفته باشد و فرد دیگری باید خاک در آورده شده را دور آن بریزد و قبل از آنکه خاک به محل طوقه برسد دور آن را باید کاملا” لگد نمود تا ذرات خاک کاملا” به ریشه های درخت بچسبد و درخت مستقر گردد و آنگاه مجددا” بقیه خاک را دور آن ریخته تا به طوقه درخت برسد و ممکن است حدود یک ساتی متر هم بالای طوقه را فرا گیرد و بلافاصله آن را آبیاری می نمایند همن طور که خاطر نشان گردیده ساقه درخت به علت عدم سازگاری با درخت با محیط مربوط خاک مبتلا به مرض پوسیدگی شده و گاهی نیز دچار آفات می شود که این عموال موجب از بین رفتن درخت می شود بنابراین فقط درخت را تا نزدیک طوقه باید در خاک نمایند .
چنانچه پس از کاشت و آبیاری درخت هوا خشک باشد می توانند هر هفته یکبار آن را آب دهند . درختکاری را باید موقعی انجام داد که برگ های آن ریزش نموده اند و این حالتی است که درخت در خواب است معمولا” در نقاط سردسیر و معتدل از اوایل تا اواسط پاییز درختکاری می شود و در مناطق گرم تا اواخر پاییز و کمی بعد از آن این کار را انجام می دهند و خلاصه هنگامی که درخت در خواب است و خطر سرما و یخبندان در بین نیست می توان درخت را جابجا نمود و پس از سرما و یخبندان یعنی در اواخر بهمن و اسفند قبل از باز شدن جوانه ها می توان این جابجایی را انجام داد ولی به طور کلی چنانچه در پاییز کاشته شوند از نظر رشد و باردهی جلوتر از درختانی هستند که بعد از زمستان کاشته می شوند .
آبیاری درختان میوه
نیاز درختان به آب از طریق انهار حتی در مناطق بارانی و مرطوب نیز امری است مهم و قابل توجه ، آبیاری درختان بطرق مختلفی صورت می گیرد که ذیلا” بیان می شود :
طریقه کرتی که چندان معمول نیست ولی در بعضی از باغات رایج است این طریقه بدین ترتیب است که کرتهای مناسبی بر حسب جنس و شیب زمین احداث نموده و تمامی این قطعات را آبیاری می نمایند .
طریقه نشتی که طریقه دیگری است در روی ردیف درختان در سال اول نهرهای کوچک احداث کرده ولی باید به شعاع کمی اطراف درختان را خاک ریزی نموده تا آب در حین عبور کردن از مسیر درختان مستقیماً با تنه درخت برخوردی نداشته باشد و محاسن آن این است که اکسیژن هوا به راحتی از هوا به ریشه ها می رسد ، ثانیاً تنه درخت از بروز بیماری های قارچی در امان است ولی در طریقه کرتی که قبلا” ذکر شد این محاسن را نداشته ضمناً داخل کرت ها نیزعلوفه زیادی روییده است که این امر هزینه زیادی را در بر خواهد داشت .
برای طریقه نشتی در سال دوم انهاری ور طرف درختان به فاصله 30 سانتی متر از درخت ایجاد نموده تا آب به طور نشتی به ریشه درختان برسد . در یکی دو سال بعد نیز این فاصله اندکی اضافه شده و سپس ثابت خواهد ماند . دلیل اضافه شدن فاصله به خاطر گسترش پیدا نمودن ریشه در داخل زمین است .
همان طور که کمی آب باعث خسارت به درخت خواهد شد زیادی آن نیز موجب می شود که زمین دیر رطوبت خود را از دست بدهد که در نتیجه در بعضی از منطق تولید باطلاق نموده و ریشه نبات که در آب راکد زمین احاطه شده ، خفه گردیده و درخت از بین می رورد در اراضی شنی و سبک نیز این صدمه خیلی کمتر است . زیرا در این قبیل اراضی آب به اعماق زمین رفته و ریشه تا اندازه ای از خفگی در امان می ماند .
آبیاری بارانی و قطره ای نیز بخصوص در مزارع و باغات وسیع . مکانیزه از نظر کیفی بسیر مناسب و انجام آن سهل تر و بهتر صورت می گیرد لیکن هزینه آن در ابتدا زیاد است و همان طور که ذکر شد در مزارع و باغات وسیع مقرون به صرفه می باشد و بعضی از موسسات کشاورزی و آبیاری خصوصی این کار را انجام می دهند لذا از شرح مفصل آن خودداری می گردد .
باغداران باید اطلاع داشته باشند هنگامی که درخت گل نموده و عمل تلقیح صورت می گیرد باران های پی در پی در این موقع برای درخت ضرر دارد که می بایستی سر تسلیم فرود آورد.
باد و تگرگ در هنگام بهار که درختان گل کرده اند موجب ریزش آنها شده و خسارات وخرد می سازند در باغات وسیع نقاطی که بادهای موسمی دارند بخصوص در بهار که باعث یخ زدن گل ها شده و صدماتی وارد می گردد صاحبان باغ می توانند در مسیر باد در یک ردیف در آخرین نقطه باغ درختانی مانند انواع سوزنی برگ ها چون سرو و کاج کاشته و تا اندازه ای این صدمات را تقلیل دهند .
تکثیر درختان میوه
تکثیر نهال به وسیله کاشتن بذر ، پیوند ، قلمه ، خواباندن و پاجوش انجام می شود . نهال میوه را بدو طریق می توانیم تهیه نماییم ، اول اینکه بذر یا هسته درخت را در خزانه کاشته و سپس در موقع مناسب در سال بعد آن را پیوند می زنیم ، دوم اینکه می توانیم بذر را در محل اصلی که مناسب تهیه شده باشد کاشته در همان جا آن را پیوند بزنیم ولی طریقه اول اصولی و متداول است .
زمین خزانه را سال قبل شیار زده و با دادن کود حیوانی به نسبت هر هکتار 30 تن و نیز اگر زمین رسی باشد مقداری ماسه نرم به آن اضافه نموده تا آماده کشت برای بذر شود و بذر را اگر بطریقه نشتی و خطی بکارند مطلوب تر است تا در کرت بکارند طریقه نشتی بدیت ترتیب است که ابتدا جویها را به عرض 25 سانتی متر و به عمق 10 تا 15 سانتی متر و عرض هر پشته حدود 50 تا 60 سانتی متر تهیه نموده و بذور را در کنار پشته ها به فاصله 10 سانتی متر با عمق حداقل چهار برابر قطر بذر کاشته و روی بذور دانه دار مانند گلابی ، سیب و غیره و همچنین آلبالو تلخ را با ماسه یا ماسه مخلوط با کمی خاک برگ پوشانده تا جوانه ها آسانتر بتوانند از زمین بیرون آیند و روی بذور هسته دار مانند هلو ، بادام و غیره را می توان با خاک پوشاند .
بهتر است دانه ها یا هسته های میوه را از اواخر آبان ماه تا اول آذر ماه کاشت . البته در اواخر اسفند ماه در منطق معتدل هم می توان بذر کاری نمود دانه ها مانند سیب ، گلابی و غیره را قبل از کاشت نباید خیس نمایند ولی هسته را چون هلو و بادام سه روز ، زرد آلو یک روز باید قبل از کاشت در آب خیس شوند . برای شکستن خواب بذر آلبالو تلخ ، گوجه و آلو باید هسته آنها را در مهر و آبان به طور مطبق در ماسه مرطوب نگه داری و سپس در اواخر آبان تا اوایل آذر ماه در خزانه بکارند تا به موقع این بذور جوانه بزنند . چنانچه بذر کاری به موقع و برابر نکات فنی کاشته شده و بطور دقیق آبیاری شوند تعدادی از آنها که از رشد کافی برخودار بوده و ضخامت نهال ها تقریبا” به یک سانتی متر رسیده باشند میتوان در پاییز همان سال اقدام به عمل پیوند نمود و در صورتی که رشد مناسبی نداشته باشند در بهار یا پاییز سال بعد آنها را پیوند می زنیم گاهی نهال را پس از یک سال به خزانه دیگر منتقل و با فاصله 20سانتی متر از هم می کارند و فاصله جوی ها در این خزانه از یکدیگر 50 سانتی متر می باشد . این خزانه را بنام خزانه انتظار نامند و در این خزانه عمل پیوند را انجام می دهند .
بطور کلی باید هر قطعه را اختصاص به یک نوع نهال داد و از در هم کاشتن آن اجتناب نمود.
پیوند درختان میوه
برای عمل پیوند به پایه و پیوندک نیاز داریم . پیوندک به جوانه یا شاخه ای گفته می شود که از درخت مرغوب و مورد نظر انتخاب نماییم . پایه درختی است که در جای اصلی قرار گرفته و پیوندک را روی آن بطرق مختلف قرار می دهیم .
پیوند های مختلف که معمول و رایج هستند عبارتند از ، شکمی ، لوله ای ، اسکنه . انگلیسی.
پیوند شکمی :
برای پیوند شکمی ابتدا پیوندک را از یک شاخه قوی و دارای جوانه از پوست درخت جدا می نمایند و سپس در محل تعیین شده روی پایه درخت پوست را از قسمت طولی شکاف داده و پوست ها را روی آن قرار داده و بعد بوسیله نخ پنبه ای قسمت بالا و پایین آن را می بندیم تا پیوندک به آن جوش خورده و جوانه بزند .
پیوند لوله ای :
پیوند لوله ای دقیق تر از شکمی است باید قطر پایه با پیوندک یکسان باشد و به اندازه 2 سانتی متر پوست پایین و بالای چشم پیوندک را بریده و پوست را با چشم بطور غلافی بیرون آورده بنحوی که شکسته نشود بعد پوست اطراف پایه را بهمان اندازه چند شکاف طولی داده و پوستها را از بالا به پایین آورده بدون اینکه آن را قطع کنیم رها ساخته و لوله قبلی بنام پیوندک را در پایه پوست برداری شده قرار می دهیم .
پیوند انگلیسی :
در این طریقه پایه و پیوندک باید دارای یک ضخامت باشند و در قسمت پایه شکافی مثلثی شکل داده و پیوندک را نیز به همین طریقه مثلثی تهیه نموده تا کاملا” داخل شکاف مثلثی شکل پایه شده و با آن منطبق گردد و دور آن را نیز می بندیم البته پیوندک باید دارای یک یا دو جوانه باشد
پیوند اسکنه :
نزدیک خاک زده می شود بطوری که با خاک تماس نداشته باشد ابتدا با چاقوی پیوند زنی شکاف طولی به پایه داده بطوری که این شکاف فقط یک طرف تنه باشد سپس دو طرف پیوندک را می تراشیم و این قسمت تراشیده شده را در شکاف قرار می دهیم به نحوی که پوست پایه با پوست پیوندک برابر هم قرار گیرند و باید قسمتی که در زیر اولین چشم پیوندک قرار گرفته دارای پوست باشد بعد با نخ آن را بسته و با چسب مخصوص روی آن را می پوشانیم
هرس درختان میوه
هرس یکی از اعمالی است که منافع بیشماری برای درختان میوه دارد عمر درختان طولانی شده ، میوه ها مرغوب و میزان باردهی آنها زیاد می گردد دوام شاخه ها در مقابل حوادث جوی زیادتر و چیدن میوه ها و سمپاشی سهل تر انجام می شود . نتیجه کلی که از هرس عاید می گردد این است که مقداری از شاخه های زاید حذف شده و شاخه های باقیمانده با نیروی بیشتری رشد نموده و قطور و طویل می شوند .
در نقاطی که زمستان سرد دارند باید در فصل پاییز هرس را انجام نداد زیرا سر شاخه ها و جوانه شروع به رشد کرده و با رسیدن آن متوقف و در نتیجه ضعیف شده یا سرما آنها را خواهد زد . همان طور که فوقا” ذکر شد سیستم پاکوتاه در درختان میوه برای برداشت میوه و سمپاشی سهل تر صورت می گیرد لذا گونه های بلند را با انجام عمل هرس می توانیم پاکوتاه سازیم .
گا نیز از نظر بیولوژیکی گیاهی آلت تولی مثل نبات است و بذر و میوه تولید می نماید و چانچه در هرس به موقع درختان غفلت شود گل های بیش از حد از کیفیت و مرغوبیت محصول خواهد کاست و ضمنا” مقداری از شیره درخت که برای مصرف شاخه ها ، بخصوص شاخه های بار دهنده سال بعد باید برسد از بین می رود .
ذکر این نکته واجب است که نباید شاخه های باردهنده بی رویه قطع شوند زیرا موجب نقصان محصول خواهد شد .
عمر درخت در اثر هرس مناسب بیشتر می شود و درخت هلو که رشد زیادی دارد چنانچه توجه کافی به هرس آن شود عمر آن حتی از 10 تا 12 سال به 18 تا 20 سال هم می رسد . بهترین موقع هرس هنگامی است که خطر سرمای زمستان و یخبندان مرتفع شده باشد و می توان ان هرس را تا شروع بزرگ شدن جوانه ها انجام داد . همان طور که بیان شد امر هرس بسیار مهم است و کساتی که در این امر تبحری ندارند بخصوص در باغات بزرگ و انتفاعی باید از متخصصین این فن استفاده نمایند در غیر این صورت درخت از فرم طبیعی خارج شده و حتی شاخه های باردهنده بوسیله اشخاص ناوارد قطع شده و صاحبان باغ با نقصان محصول مواجه خواهند شد . درختان مسن را که باردهی آنها نقصان پیدا نموده می توان با عمل هرس مناسب که شاخه های جوان در آن تولید می گردد فعالیت ریشه و باردهی درخت را زیادتر نموده و به طور کلی باید شاخه های ضعیف را قبل از انتها قطع نموده تا شاخه های جوان بعداً در روی آنها ظاهر گردند . هرس خود میوه برای باغداران از نظر درشتی و به طور کلی مرغوبیت جنس کمکی موثر است زیرا در موقعی که میوه ها حداقل به اندازه یک فندق هستند و روی شاخه ها بیش از حد معمول قرار دارند می توانند آتها را با دقت و تناسب از روی شاخه ها کم کنند این عمل همان طور که گفته شد مرغوبیت میوه را در همان فصل و رشد شاخه های باردهنده سال بعد را تضمین بیشتری می نماید