تفاوت سوزنی برگان وپهن برگان
چوب سوزنی برگان و پهن برگان
درختان به دو دسته سوزنی برگان و پهن برگان تقسیم میشوند .اکثر درختان سوزنی برگ در فصل پاییز خزان نمیکنند و برگ ریزان ندارند به سوزنی برگان درختان همیشه سبز می گویند و درختان پهن برگ اکثرا در فصل پاییز خزان میکنند برگ ریزان دارند
چوب اکثر گونه های سوزنی برگ نرم است و نسبت به پهن برگان جرم مخصوص پایین تری دارند به آنان درختان نرم چوب مینامند و به پهن برگان که اغلب دارای چوب سخت هستند سخت چوب می گویند اما همیشه این تعاریف عمومیت نداره و چوب بعضی پهن برگان نرمتر از سوزنی برگان هستند مثل صنوبر
پهن برگان به دلیل داشتن تنوع رنگ و نقوش زیبا و همچنین داشتن مقاومت مکانیکی بالا در تولید مبلمان و انواع سازه های چوبی استفاده می شود و از طرف دیگر پهن برگان پس از رنگ آمیزی(کیلر،پلی استر) نمای زیباتری را ایجاد می کنند و در صنایع روکش گیری و تخته لایه کاربردشان بیشتر است.
از آنجایی که سوزنی برگان چوب نرم دادند به راحتی اره و رنده می شوند و در مکان های مرطوب مناسب تر و مقاوم تر از پهن برگان است به همین منظور در ساخت درب و پنجره و خانه های چوبی کاربرد بیشتری دارندو همچنین به دلیل داشتن الیاف بلند در کاغذ سازی مناسب تر هستند
یکی از عیب های عمده سوزنی برگان وجود تعداد زیادی گره است که در بعضی مواقع زیبایی و مقاومت محصولات چوبی را کاهش می دهد و با وجود صمغ رنگ آمیزی آنها با مشکل همراه می شود.
تصویر زیر ترکیبات شیمیای چوب
اجزای تشکیل دهنده چوب پهن برگان و سوزنی برگان
الف:چوب پهن برگان
ساختمان چوب پهن برگان پیچیده تر از ساختمان سوزنی برگان است و از سلول های مختلف با وظایف گوناگون و ساختمانی متفاوت تشکیل شده است با توجه به همین پیچیدگی،خشک کردن چوب پهن برگان دشوار تر از چوب سوزنی برگان است.
آوند ها:سلول های کشیده ای هستند که در جهت طولی ساقه درخت قرار گرفته اند و تقریبا استوانه ای شکل هستند که در یک یا دو انتها مانند قلم نی تراشیده می باشند و وظیفه انتقال آب و املاح از ریشه به طرف تاج درخت را دارند
فیبرها:قسمت زیادی از چوب پهن برگان را فیبر تشکیل داده است و قطر آنها کم و طول زیاد دارند،فیبر ها در انتها بسته اند و جدار سلول آنها ضخیم است و وظیفه آن تامین مقاومت مکانیکی چوب است
پارانشیم ها:به صورت طولی و عرضی(پرده های چوبی)دیده می شوند.پارانشیم های عرضی که به پرده های چوبی معروف اند نقش پود را در بافت چوبی ایفا می کنند و وظیفه ذخیره مواد غذایی را بر عهده دارند
ب:چوب سوزنی برگان
ساختمان سوزنی برگان ساده تر از چوب پهن برگان است و از سلول های ساده تری که چندین وظیفه ساختمانی و زیستی را به عهده دارند تشکیل شده است.توجه داشته باشید برگ های این نوع درختان در بعضی از گونه ها پهن برگ است و عمومیت کلی ندارد.
تراکئید:سلول های طویلی هستند که در جهت راستای درخت قرار گرفته اند و میان تهی می باشند که وظیفه هدایت شیره خام از ریشه به طرف تاج درخت را بر عهده داشته و جداره سخت آن ها نقش مقاومت مکانیکی چوب را دارد
پارانشیم ها:پارانشیم های طولی و پره های چوبی نیز مانند پهن برگان است و کانال رزینی به شکل لوله هستند که محل دفع مواد زائد(صمغ،تربانتین،رزین)می باشد
چوب زیتون
چوب زیتونق
درختچه ای است با برگهای سبز دائمی که ارتفاعی حدود 5 متر دارد ولی اگر در شرایط مساعد پرورش یابد ارتفاع آن به 12 متر و محیط تنه آن به 3 تا 4 متر می رسد تنه آن در انواع مسن دارای ظاهر ناصاف و به هم پیچیده و شکافهای عمیق و نامنظم است ولی در پایه های جوان پوشیده از پوست صاف، به رنگ خاکستری مایل سبز می باشد. درخت زیتون چوب سخت، با مقاومت به رنگ زرد توام با خطوطی به رنگ قهوه ای دارد و چون جلا پذیر است از آن در تهیه اشیا چوبی ظریف استفاده به عمل می آید. برگها در همه گونه های زیتون ساده بوده در زیتون وحشی همانند زیتون اهلی و با حاشیه برگشته به سمت داخل (بنابراین حاشیه کمی قطورتر شده) و دارای یک زائده خمیده یا راست در انتها و بدون خار هستند که روی یک دمبرگ کوتاه (5 تا 8 میلی متر) مستقر می باشند تنها رگبرگ میانی به علت برجستگی نمایان است و رگبرگهای فرعی نامشخص می باشد. رنگ برگ در سطح رویی سبز درخشان (براق) و در سطح زیرین از کرکهای انبوه و ظریف آجری یا نقره ای رنگ پوشیده است شکل و اندازه برگها نیز بسیار متغیر است (تخم مرغی، تخم مرغی کشیده نیزه ای شکل و گاهی تقریباً نواری می باشند) اندازه و ابعاد آنها هم متفاوت بوده و معمولاً از 3 تا 8 (گاهی تا 10) سانتی متر دراز و 1 تا 2 سانتی متر در پهنا تغییر میکند. گل آذین ها از خوشه های بلند و انعطاف پذیر جانبی به نام پانیکول و به طول 2 تا 5 سانتی متر تشکیل می شوند که 3 تا 6 انشعاب ثانویه در این خوشه ها دیده می شود. فاصله بین انشعابها در محور اصلی گل آذین 3 تا 10 میلیمتر است تعداد گل آذین ها در ارتباط با مجموع تعداد جوانه ها در هر شاخه است و اصولاً وابسته به شرایط اقلیمی و موقعیت هر شاخه درخت می باشد. گل ها در هر گل آذین از نظر تعداد از 18 تا بیش از 40 گل بطور متوسط متغیر هستند. گلها در زیتون بدون پا یک و براکته ها کوچک، خطی و زود خزان می باشند از نظر اندازه گل ها کوچک و هر مافرودیت (نر – ماده) بوده از چهار کاسبرگ پیوسته + چهار گلبرگ پیوسته + دو پرچم و دو برچه تشکیل شده اند. میوه در زیتون شفت با میانبر (مزوکارپ) گوشتی و سرشار از روغن است. شکل آن تخم مرغی یا بیضی شکل (برخی کشیده و برخی تقریباً گرد) است. پوست میوه (اپی کارپ) کاملاً وابسته و چسبیده به میان برو یا شفت است تا رسیدن میوه برون بر (اپی‌کارپ) از رنگ سبز ملایم به رنگ بنفش مایل به قرمز و نهایتاً به رنگ سیاه در می آید که پس از جدا شدن از درخت کاملاً چروکیده می شود در این مرحله طعم قسمت گوشتی کاملاً شیرین است درون بر (اندوکارپ) از یک بذر دوکی شکل نسبتاً سخت تشکیل شده است و اکثراً دارای یک دانه با هسته آلبومینی می باشد این هسته دارای طعم تلخ است. جنین دانه در درون این هسته قرار دارد اندازه و ابعاد بذور همانند میوه و بسته آن متغیر است. تذکر: براساس آخرین نسخه های ایندکس کیو ((CD- ROM 1993 برای جنس زیتون 99 گونه مختلف به انضمام 63 نام مترادف و به عبارت دیگر 166 نام مختلف (برای 99 گونه) با سطوح انتشار نسبتاً وسیع در هر پنج قاره وجود دارد. براساس فلور ایرانیکاو بر اساس مطالعات ثابتی و جوانشیر در ایران تنها 3 گونه از جنس زیتون به صورت کاشته شده و خودرو (وحشی) وجود دارد که کلید شناسایی این گونه ها به شرح زیر است. 1- الف میوه کوچک به طول 5 تا 8 میلی متر سطح زیر برگ زنگاری (آجری رنگ) و فلسی ، گیاه خودرو ب) میوه بزرگ به طول 2 سانتی متر خوراکی پشت برگها فلسی خاکستری (نقره ای فام) گیاه کاشته شده o.eurpoaea L. (زیتون اهلی) 2- الف گل آذین پانیکول (مرکب) به طول 2 تا 5 سانتی متر O.ferruginea Royle ب- گل آذین خوشه (ساده) حدود 1 سانتی متر O. Aucheri (chev) Ehrendf
نیاز اکولوژیکی
زیتون در مناطقی بهترین عملکرد در کیفیت را خواهد داشت که دارای زمستانهای معتدل و تابستانهایی گرم و خشک و طولانی باشند. در این شرایط میوه‌ها امکان رسیدن پیدا می کنند زیتون درختی نیمه گرمیسری و بنابراین به یخ بندانهای شدید حساس است اما این حساسیت در دوره های مختلف رشد گیاه فرق میکند اگر درجه حرارت هوا در دوره استراحت گیاه به تدریج کاهش یابد حتی اگر به 13- درجه سانتی گراد برسد خسارت وارد شده به درخت قابل توجه نخواهد بود. اما اگر در همین زمان درجه حرارت بطور ناگهانی کاهش یابد ممکن است به نابودی گیاه منجر گردد. درخت زیتون در دمای 10 تا 12 درجه سانتی گراد بیدار شده و در 15 درجه سانتی گراد اندام های رویشی گیاه بخوبی رشد می کند اما شکوفه های گیاه در دماهای 68 تا 20 درجه ظاهر می شود و بهترین دمای گرده افشانی و تلفیح 20 تا 32 درجه خواهد بود بهترین دمای متوسط سالیانه برای رشد مناسب زیتون 16 تا 20 درجه می باشد. زیتون در مناطقی که بارندگی سالیانه بین 500 تا 800 میلی متر باشد بصورت دیم بخوبی رشد و نمو کرده و محصول قابل قبولی تولید می کند دو مرحله از مراحل حساس رشد درخت مرحله سخت شدن هسته و تجمع روغن در میوه است. در این دو مرحله درخت به رطوبت کافی در خاک نیاز دارد در صورتیکه در ماههای مرداد و شهریور بارندگی وجود نداشته باشد محصول کاهش خواهد یافت و در این مناطق آبیاری تکمیلی بسیار مفید خواهد بود. بادهای ملایم یا نسیم برای زیتون مفید است زیرا در زیتون گرده افشانی باد انجام می شود علاوه بر این جریانهای ملایم باد خطر یخبندانهای زمستانه و خطر سوزش تابستانه را کاهش خواهد داد. درخت زیتون به رطوبت زیاد محیط حساسیت دارد و از کاشت آن در مجاورت در باید خود داری شود زیرا رطوبت زیاد و مداوم زمینه را برای رشد و حمله بیماریهای قارچی و باکتریهایی فراهم می آورد (بیماری لکه طاووسی یکی از بیماریهای رایج مناطق مرطوب است). زیتون اگر چه با طیف وسیعی از خاکها سازگار است اما در خاکهایی بیشترین عملکرد را خواهد داشت که درخت بتواند بدون محدودیتهای فیزیکی و شیمیایی ریشه های خود را گسترش دهد زیتون خاکهای یکنواخت و متوسط ریز بافت را ترجیح می دهد زیتون در دامنه‌ای از pH های مختلف خاک رشد می کند اما در خاکهای آهکی رشد و نمو بهتری دارد بهترین pH برای جذب.
آماده سازی خاک
بهترین زمان برای آماده سازی زمین قبل از شروع بارندگیهای پائیز و قبل از کاشت بهاره است آماده سازی زمین با توجه به کیفیت اراضی ، اقلیم ، تراکم درخت در هکتار متفاوت میباشد. این آماده سازی شامل پاک کردن زمین از علفهای هرز، باقیمانده ریشه درختان در اراضی جنگلی ، جمع آوری سنگ و سنگ ریزه با دست یا ماشین ، کندن کنده های سایر درختان می باشد تسطیح و شخم زدن نیز از مواردی است که باید انجام شود. زمانیکه زمین تسطیح شد قدم بعدی شخم عمیق است همراه با شخم ، کوددادن به خاک نیز انجام می شود معمولاً 40 تا 60 تن کود دامی و یا تفاله های سیب، انگور و یا هر میوه دیگر به مقدار 50 تا 100 تن در هکتار بر روی سطح خاک پخش و سپس شخم انجام می شود. همین طور می توان با کاشتن گیاهانی مثل شبدر ، یونجه و… برگرداندن آنها به عنوان کود سبز مواد آلی خاک را افزایش داد. برای رفع کمبودهای خاک قبل از کاشت و همراه با شخم کودهای فسفر و پتاسه را هم می توان به خاک اضافه کرده مقدار کود لازم در باغی با تراکم 200 تا 300 اصله درخت در هکتار 250 تا 300 کیلوگرم فسفر و 350 تا 400 کیلوگرم پتاس توصیه شده است در کشت های متراکم از میزان کود بیشتری استفاده شده. پس از اولین بارندگیهای پائیزی اراضی شخم خورده دیسک دو طرفه زده می شد و پس از قطعه بندی برای یخ کوبی آماده می شوند تا براساس طرح از قبل تعیین شده آماده چاله کنی شود.
کاشت
نهالهای زیتون بیشتر به صورت گلدانی آماده می شوندو برای تولید نهالها معمول قلمه ها به مدت 2 تا 3 ماه در بستر بیست ریشه دار شده و سپس به گلدانهای پلاستیکی 2 لیتری منتقل شده و مدت 12 تا 18 ماه در خزانه رشد می کنند ناهلهای زیتون معمولاً به صورت یک شاخه ترتیب شده و بین 90 تا 120 سانتی گراد رشد می کنند این نهالها بدون به هم ریختن خاک اطراف ریشه آن کاشته می شوند گاهی نیز نهالهای زیتون به صورت ریشه لخت دردسترس می باشند زمانهای ریشه لخت معمولاً با ریشه دار کردن قلمه ها و حتی به طور مستقیم در خزانه تولید می شوند و حداقل به مدت 2 سال در خزانه رشد می کنند و سپس در طول زمستان برای کاشت مستقیم در باغ کنده می شود بهتر است نهالهای ریشه لخت به صورت یک شاخه ترتیب شوند اما اغلب به صورت چند شاخه در می آیند در زمان کاشت شاخه های اضافی می بایستی حذف شده و تنها یکی از آنها باقی گذاشته شود. در نواحی سرد بهترین زمان کاشت زمانی است که خطر یخبندان به پایان رسیده باشد معمولاً در ماههای اسفند و فروردین یعنی در ابتدای فصل رویشی می توان با اطمینان زیاد نهال را غرس نمود در نواحی که آب و هوای معتدل داشته باشند می توان آنها را از آبان تا فروردین کاشت نهالهای ریشه لخت در اواسط یا اواخر زمستان بایستی کنده شده و بلافاصله در باغ کاشته شوند برای احتراز از صدمه دیدن ریشهای عناصر توسط ریشه زیتون 7 تا 5/7 می باشد. 1-حجم و قدرت رویش درخت و اندازه تاج آن به هنگام باروری کامل 2-امکان استفاده از ابزار کار پیشرفته در تولید 3-عوارض و پستی و بلندی زمین در اقلیم های خشک از 17 تا 70 درخت در هکتار کاشته شده اند و معمولاً با توجه به شرایط موجود از 100 اصله تجاوز نمی کند درشرایط نیمه خشک بر حسب نوع خاک تعداد درخت کاشته شده به 130 اصلی هم می تواند برسد اما تا 600 میلی متر بارندگی نیاز خواهد داشت. اندازه نهائی یک درخت زیتون اولین عامل تعیین کننده فاصله بین درختان باغ می باشد ارقام سویلانا و آسکولانا طبیعتی بزرگ داشته و به صورت درختان قوی و بزرگ رشد می کنند اما ارقام زرد ایرانی و مانزانیلا اندازه و گستردگی متوسطی دارند و بنابراین به فضایی کمترنیاز دارند. و در واقع می توان آنها را فشرده تر کاشت اما نوع خاک نیز در رسیدن درخت به اندازه نهایی تاثیر دارد. در نواحی سرد بهترین زمان کاشت زمانی است که خطر یخنبدان به پایان رسیده باشد معمولاً در ماههای اسفند و فروردین می توان نهالها را هرس نمود در نواحی معتدل می توان از آبان تا فروردین نهالهای زیتون را کاشت.
